De digitale advocaat: kan een advocaat al volledig digitaal werken?

Het digitaliseringsproces in de juridische sector is al een tijd aan de gang. De maatregelen rondom COVID-19 hebben voor een versnelling gezorgd. Trainingen worden nu digitaal gegeven, nascholing kan online gevolgd worden, processtukken e-mail je naar de rechtbank en overleggen met cliënten vinden plaats via een videoverbinding. Zou een digitale advocaat als een ware digital nomad overal ter wereld kunnen werken, terwijl hij op papier een advocatenkantoor heeft in Nederland? En als een advocaat volledig digitaal zou kunnen werken, wat zijn daar dan de gevolgen van? Wij zochten het uit.

De digitale advocaat bespaart tijd, geld en energie

Met de digitalisering van de samenleving ontstaan er voor advocaten mogelijkheden om de traditionele manier van werken bij een advocatenkantoor te veranderen. Zo is er in NederlandDe Online Advocaat. Dit initiatief biedt juridische dienstverlening volledig digitaal aan en is een samenwerking van ervaren advocaten die optimaal gebruikmaken van de digitale innovaties en middelen. Hiermee wordt geld, tijd en energie bespaard. Het kantoor is altijd geopend en de advocaten zijn via WhatsApp te bereiken.

Een ander voorbeeld is BrandMR, zij bieden online juridische hulp vanuit hun kantoor in Den Haag. De dienstverlening vindt online plaats, maar de medewerkers werken nog wel ‘ouderwets’ op een vaste plek. Zij willen de dienstverlening op deze manier zo efficiënt en betaalbaar mogelijk maken.  

Zit de cliënt op een digitale advocaat te wachten?

Het digitale advocatenkantoor, is dat waar de rechtzoekende op zit te wachten? Misschien wel, want de hoge kosten van een traditioneel advocatenkantoor kunnen de rechtzoekenden afschrikken. Advocaat Willem Jan Ausma verwacht dat er over vijf jaar nauwelijks nog gebeld wordt met cliënten en dat besprekingen online gevoerd worden. Volgens hem kan het intakegesprek verdwijnen: de cliënt vult de gegevens in, eventueel na een online consult via de chat of een online face-to-facegesprek.

Het voordeel hiervan is dat het proces sneller gaat en minder kost. Als het intakegesprek wegvalt, dan gaat het de cliënt voornamelijk nog om de dienstverlening, de bereikbaarheid en de prijsstelling van de advocaat. Cliënten gaan op zoek naar advocaten die hun probleem op korte termijn kunnen oplossen, voor een concurrerend en transparant bedrag. Het werk van een advocaat lijkt daarmee te groeien naar het toevoegen van waarde, op een plek waar de cliënt het echt nodig heeft. 

Kan een digitale advocaat overal ter wereld werken?

Als je het werkproces volledig digitaal inricht, kun je dan overal ter wereld werken? Het intakegesprek hoeft niet meer plaats te vinden als de cliënt de gegevens zelf invult, vervolggesprekken vinden telefonisch of via een videoverbinding plaats, processtukken worden digitaal uitgewisseld en de nascholing kan online gevolgd worden. Eventuele post kan worden verwerkt door de digitale postkamer. Alleen bij sommige procedures moet er mondeling worden geprocedeerd in de rechtszaal.  

Het werk van een advocaat wordt anders, omdat het juridisch denkwerk deels verschuift naar het bepalen van de strategie, het online bereiken van de doelgroep en het goed inzetten van legal tech. Waar je een aantal jaar geleden nog in de bibliotheek op zoek ging naar informatie, vind je de vakinformatie nu veel sneller online dankzij de mogelijkheden die een juridische zoekmachine zoals Legal Intelligence biedt. Je doorzoekt de juridische bronnen online, daarvoor hoef je niet meer naar kantoor te gaan en dat is wel een essentiële voorwaarde voor het volledig online kunnen werken. 

Omdat veel (juridisch) werk online kan worden gedaan, verandert de manier van werken. Dit zou kunnen betekenen dat er op korte termijn steeds meer online advocatenkantoren bijkomen. Het is wel de vraag of een online advocatenkantoor geschikt is voor iedere zaak. Denk aan complexere zaken als internationale overnames waar een heel team van advocaten en juristen aan werkt. In dat geval wil je als team waarschijnlijk toch geregeld op één fysieke locatie overleggen. 

Is de digitale advocaat de toekomst? 

Stel dat je als advocaat werkt bij een kantoor dat bezig is met de optimalisatie van de werkprocessen. Je wordt enkel ingezet voor het werk waar echt jouw inhoudelijke kennis voor nodig is. Via een ticketingsysteem krijg je direct inzicht in het digitale dossier. Als je vragen hebt dan mail je de cliënt en het antwoord op inhoudelijke vragen vind je via een juridische zoekmachine. En als je het werk afgerond hebt dan druk je op verzenden. In hoeverre heb je dan contact met de cliënt? 

Wil je zover gaan dat je geen persoonlijk contact meer hebt met de cliënt en zou het werk van een advocaat dan niet doorslaan naar bijna lopende band werk waar alleen hoogwaardige kennis, maar geen verdere soft skills voor nodig zijn? En is het mogelijk om online een vertrouwensband op te bouwen? Als we kijken naar een situatie waarin de vertrouwensband het uitgangspunt is, denk aan psychotherapie, komt naar voren dat een online behandeling geen invloed heeft op het eindresultaat. Maar stel dat een cliënt verdacht wordt van moord. Zou je de besprekingen via een online verbinding willen laten verlopen of zou je liever op een (geheime) locatie afspreken? Hoe denk jij over de digitale advocaat, nu en in de toekomst?

_________

Digitaal werken? Met Legal Intelligence is openbare content en content van juridische uitgevers online toegankelijk op één platform. Vraag een gratis proefabonnement aan en ontdek het zelf.